ปราสาทหินพ้นยอด

ปราสาทหินพันยอดตั้งอยู่ที่เกาะเขาใหญ่ในพื้นที่รับผิดชอบของอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตราห่างจากท่าเรือปากบาราประมาณ 3 กิโลเมตรธรณีวิทยาบริเวณเกาะเขาใหญ่เป็นเกาะหินปูนเกิดจากการตกตะกอนคาร์บอเนตช่วงยุคออร์โดวิเซียนตอนกลางตอนปลายหรือประมาณ 470-444 ล้านปีมาแล้วจัดอยู่ในหมวดหินรังนกกลุ่มหินทุ่งสงอายุอยู่ในยุคออร์โดวิเซียนโดยหมวดหินรังนกนั้นตอนล่างประกอบด้วยหินปูนเนื้อขนาดเม็ดทรายสีขาวถึงสีเทาช่วงถัดขึ้นมาเป็นหินปูนและหินปูนเนื้อปนโดโลไมต์ (Dolomitic limestore) สีเทาและสีชมพูและถัดมาเป็นหินปูนสีเทา “ขนาดชั้นบางถึงขั้นหนามีชั้นสโตรมาโตไลต์ (Stromatolite) ก่อนข้างเยอะหน่วยหินตอนบนสุดประกอบด้วยหินปูนเนื้อปนโดโลไมต์แบบหินพิดปะการัง (Coral barrier reef)

ส่วนการเกิดปราสาทหินพันยอดนั้นเกิดจากหินปูนถูกน้ำฝนที่มีฤทธิ์เป็นกรดอ่อน ๆ ทำปฏิกิริยากันและละลายหินปูนทีละน้อยเป็นระยะเวลายาวนานโดยเริ่มแรกน้ำฝนจะไหลซึมเข้าไปตามรอยแตกของหินที่เกิดจากการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลกเมื่อนานวันเข้าหินบริเวณรอยแตกถูกละลายหายไปจนเกิดเป็นช่องปฏิกิริยานี้เกิดต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ จากช่องเล็ก ๆ ขยายใหญ่ขึ้นเป็นโพรงและโพรงขยายใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ จนเพดานโพรงบางลงจนรับน้ำหนักไม่ไหวถล่มลงมาเหตุการณ์นี้เรียกว่าหลุมยุบซึ่งก็คือจุดบริเวณด้านในปราสาทหินพันยอดนั่นเองที่เป็นหาดทรายรายล้อมด้วยกำแพงหินมียอดแหลมจำนวนมากคล้ายกับยอดปราสาทในเทพนิยายยอดแหลมเหล่านี้ผลจากการละลายของน้ำฝนด้วยเช่นกัน